INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Władysław Pytlasiński     

Władysław Pytlasiński  

 
 
Biogram został opublikowany w 1986 r. w XXIX tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Pytlasiński Władysław, pseud. Pytlas (1863–1933), atleta, zapaśnik, nauczyciel atletyki, działacz sportu zapaśniczego. Ur. 26 VII w Warszawie, w rodzinie drobnomieszczańskiej, był synem Aleksego i Emilii z Janałkowskich. Ojciec P-a był więziony w twierdzy modlińskiej (za – jak podaje wg informacji rodzinnych C. Borejsza – «działalność wywrotową» wśród robotników fabryki Stanisława Lilpopa, gdzie miał być urzędnikiem) i w roku urodzin syna Władysława został wywieziony na Sybir, skąd wrócił po jedenastu latach i niedługo potem zmarł.

Do szesnastego roku życia P. kształcił się w Warszawie w gimnazjum, w szkole realnej i w szkole technicznej przy kolei wiedeńsko-warszawskiej, gdzie także pracował jako uczeń tokarski. W tym charakterze pracował również w firmie «Liłpop, Rau i Loewenstein». Musiał zarabiać na utrzymanie matki i siostry. W siedemnastym roku życia rozpoczął intensywniejszą pracę nad swoim rozwojem fizycznym, uprawiając ćwiczenia gimnastyczne i sportowe mimo 10–12 godzinnej pracy w fabryce. W r. 1882 P. wyjechał nielegalnie za granicę i przez kilka miesięcy pracował w fabryce lokomotyw w Wiedniu. Stąd udał się do Szwajcarii. Osiadł w Winterthur, gdzie otrzymał pracę w fabryce elektromechanicznej braci Sulzer. Jednocześnie uczył się w specjalnej szkole i czas wolny poświęcał ćwiczeniom atletycznym. W czasie swojego siedmioletniego pobytu w Szwajcarii należał do korporacji gimnastycznej «Stadtturnverein Winterthur» i brał udział w licznych igrzyskach sportowych, osiągając sukcesy w dźwiganiu ciężarów i w pięcioboju atletycznym. Na «Olimpiadzie szwajcarskiej» w lipcu 1886 należał do niewielkiej grupy nagrodzonych i uwieńczonych spośród 250 zawodników zgłoszonych do pięcioboju szwajcarskiego. Na turnieju zapaśniczym w Biel (kanton Berno) w październiku 1888 zajął II miejsce w walce «na pasy». W listopadzie t. r. P. przeniósł się do Paryża, gdzie znalazł zajęcie przy urządzaniu oświetlenia elektrycznego na terenie wystawy i budowy wieży Eiffla. W czasie «olimpiady paryskiej» w czerwcu 1889 zdobył III nagrodę i wieniec dębowy w pięcioboju, występując w grupie sportowców szwajcarskich. W listopadzie t. r. odniósł w Paryżu zwycięstwo nad zawodowym atletą niemieckim K. Absem.

W czerwcu 1890 P. wrócił do Warszawy, gdzie podjął pracę jako elektrotechnik. Zajmował się również organizowaniem szkoły atletyki Walentego Pieńkowskiego, z którą był związany w l. 1890–2. W r. 1891 P. przeszedł na zawodowstwo i wstąpił do cyrku Ciniselliego w Warszawie jako atleta-zapaśnik. Propagował walkę francuską występując w cyrku. Ogłosił również książkę pt. Francuzskaja bor’ba (S. Pet. 1896). Zwycięstwo P-ego nad zapaśnikiem francuskim P. Ponsem w r. 1893 w Petersburgu zapoczątkowało serię jego zwycięstw nad najlepszymi zapaśnikami Europy i świata. W r. 1898 na międzynarodowym konkursie zapaśniczym w Paryżu uległ jednak w walce z Ponsem, który zastosował niedozwolony chwyt. Na międzynarodowym turnieju zapaśniczym w Paryżu w r. 1899 P. zdobył m. in. tytuł mistrza Paryża, tzw. patent championa, srebrny «Wielki Medal Paryża». Latem t. r. na międzynarodowym turnieju w Moskwie wywalczył tytuł mistrza Moskwy i złoty medal. W Moskwie występował również z Piotrem Jankowskim na arenie pod pseud. Bracia Pytlasińscy. W t. r. P. zorganizował międzynarodowy turniej w Warszawie. Wziął wtedy udział w manifestacyjnym pogrzebie członka Polskiej Partii Socjalistycznej, Kazimierza Żywanowskiego, w trakcie którego doszło do utarczek z policją. W tym czasie opublikował w prasie artykuły: Siłactwo („Kolarz, Wioślarz, Łyżwiarz” 1899 nr 10–11, 17), Przepisy walki francuskiej (tamże 1899 nr 29), Zasady walki francuskiej (tamże 1900 nr 75, 79–81, 83–5, 89, 91, 93–4). W r. 1900 P. zdobył tytuł mistrza świata w walce z Turkiem K. Achmedem w Paryżu. Odbywał liczne tournée po Europie, występując w Rosji, Estonii, Finlandii, Niemczech, Belgii, Francji i Szwajcarii. Kilkakrotnie przyjeżdżał na krótko do Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. W r. 1904 zdobył I nagrodę i tytuł mistrza świata w walce wolnoszwajcarskiej w Bazylei. Po mistrzostwach świata w Paryżu w r. 1906, w czasie których P. zajął już tylko czwarte miejsce, wycofał się z areny sportowej. Zakończył karierę sportową mając 43 lata i stoczonych 800 walk, z tego wygranych 794, za które otrzymał 386 trofeów sportowych. Charakteryzował się harmonijną budową ciała, dużą zwinnością, szybkością i sprytem. Miał opinię atlety-dżentelmena. Popularnie nazywano go Pytlasem.

Przez pewien czas P. był zarządcą hotelu w Odessie, a później elektromonterem w fabryce w Ługańsku. W l. 1905–6 organizował szkoły rozwoju fizycznego w Petersburgu, Moskwie i Odessie. Ok. 1909 r. przeniósł się na stałe do Łodzi. Pracował jako mechanik w fabryce maszyn Johna. W r. 1913 zorganizował czwartą z kolei szkołę rozwoju fizycznego w Łodzi. Uczył również metodyki rozwoju fizycznego na kursach nauczycielskich Polskiej Macierzy Szkolnej. W czasie wycofywania się Niemców z Łodzi w listopadzie 1918 był organizatorem samoobrony fabryki. Następnie pełnił funkcję komendanta straży obywatelskiej, a później komisarza policji. Ok. r. 1920 P. przeniósł się do Warszawy, gdzie otrzymał pracę instruktora (w randze komisarza) wyszkolenia fizycznego na kursach Głównej Szkoły Policji Państwowej. W związku z ankietą „Tygodnika Sportowego” na temat atletyki, wydrukował na jego łamach Curriculum vitae Władysława Pytlasińskiego (1921 nr 11 s. 8–10). Był organizatorem i prezesem założonego w r. 1922 Polskiego Tow. Atletycznego (PTA). W wyniku sporu PTA z Górnośląskim Związkiem Ciężkiej Atletyki P. nie wszedł do władz nowo utworzonego w r. 1925 Polskiego Związku Atletycznego, którego jednak później został honorowym członkiem, a potem honorowym prezesem. W r. 1927 kierował pierwszą polską amatorską ekipą zapaśniczą na mistrzostwach w Budapeszcie, a w r. n. został trenerem pierwszej polskiej drużyny zapaśniczej na igrzyska olimpijskie w Amsterdamie w r. 1928. W tym okresie opublikował: Od zapasów górali do walki francuskiej („Przegl. Sportowy” 1927 nr 4 s. 3), Tajniki walki zapaśniczej (francuskiej) (W. 1929), Podnoszenie ciężarów (W. 1930) oraz wspomnienie pt. Moja kariera w sporcie („Stadion” 1930 nr 8–17). Swoje zbiory «arcyciekawe i pełne osobliwości» („Przegl. Sportowy”) zapisał Warszawskiemu Okręgowemu Związkowi Atletycznemu. Zmarł 10 XI 1933 w Warszawie na atak serca i został pochowany na cmentarzu na Powązkach.

P. był żonaty od r. 1892 z Józefą Rożniecką (1867–1931), aktorką i śpiewaczką; po jej śmierci ożenił się powtórnie (z pielęgniarką). Dzieci nie miał.

Jedna z ulic Warszawy nosi nazwisko P-ego, a dla uczczenia jego pamięci organizowane są corocznie w Warszawie międzynarodowe zawody o Memoriał W. Pytlasińskiego. P. jest jednym z bohaterów opowiadania pt. „Cyrk” Juliusza Kadena Bandrowskiego w jego zbiorze opowiadań pt. „Nad brzegiem wielkiej rzeki” (Lw.-W.-Kr. [1927] s. 19–23).

 

Fot. w: „Przegl. Sportowy” 1927 nr 4, Pytlasiński W., Podnoszenie ciężarów, W. 1930; – Bibliogr. Warszawy. Wydawn. ciągłe 1864–1903; toż za l. 1919–28; Encyklopedia Warszawy, W. 1975; W. Enc. Powsz. (PWN), IX; Bolek, Who’s who in Polish America; Słown. Teatru Pol., (dotyczy żony P-ego); Iskier przewodnik sportowy; – Bazylow L., Polacy w Petersburgu, Wr. 1984; Borejsza C., Pytlasiński Władysław, pseudonim Pytlas (1863–1933), „Wych. Fizyczne i Sport” 5968 nr 1 s. 111–13; tenże, Walka „na pasy” – ulubiona forma zapasów Władysława Pytlasińskiego, „Kultura Fizyczna” 1963 nr 1 s. 72–6; tenże, Władysław Pytlasiński i jego trening zapaśniczy, W. 1964 (liczne fot.) tenże, Z badań nad działalnością sportową Władysława Pytlasińskiego, „Kultura Fizyczna” 1963 nr 3/4 s. 271–4; Chotomski E., Stulecie urodzin Władysława Pytlasińskiego, „Stolica” 1963 nr 23 (fot.); Gołębiowski W., Stroynowski J., Królowie ringu i bieżni, W. 1956 s. 143, 151, 156; Malicki J. K., Tajemnice walk francuskich, W. 1926 s. 22–3 (z „Przedmową” P-ego na s. 3); Niewiadomski R., Władysław Pytlasiński dżentelmen-zapaśnik, „Sport dla Wszystkich” 1963 nr 23 s. 10 (fot.); T. S., Tradycje mistrza maty, „Tryb. Ludu” 1960 nr 179 (fot.); Ziółkowski W., Szczeblewski P., Chotomski E., Władysław Pytlasiński 1863–1936, W. 1956 (błędy, 2 fot.); – Cyganiewicz S. Z., Na ringach całego świata. Księga wspomnień, W. 1937 s. 16, 23, 27–8, 85, 96–7; Dąbrowski, Czerwona Warszawa; – „Kur. Warsz.” 1933 nr 312 wyd. wieczorne s. 11, nr 315 wyd. poranne s. 6; „Przegl. Sportowy” 1933 nr 91 (fot.); „Stadion” 1930 nr 6 s. 6–7, nr 8 (fot.).

Red.

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.